કોરોના પછી ASERના પ્રથમ રિપોર્ટમાં ગુજરાતમાં શિક્ષણ સ્તરને લઈ ચોંકાવનારી વાત આવી
ગુજરાતને શિક્ષણનું હબ માનવામાં આવે છે. પરંતુ રાજ્યની શાળાઓમાં શિક્ષણનું કથળેલું સ્તર ચિંતાજનક બાબત છે. શિક્ષણની વાર્ષિક સ્થિતિનો અહેવાલ (ASER) – 2024માં અનેક ચોંકાવનારી વાતો સામે આવી છે. અહેવાલ પ્રમાણે, રાજ્યમાં મૂળભૂત વાંચન અને અંકગણિત કૌશલ્યમાં ગુજરાતનું પ્રદર્શન મોટાભાગના અન્ય રાજ્યોની તુલનામાં માત્ર નબળું જ નથી, પરંતુ તે હજુ પણ કોવિડ પહેલાના સ્તરે પહોંચવાનું બાકી છે.
ગુજરાતના 26 જિલ્લાઓમાં લેવામાં આવેલા સેમ્પલમાં ધોરણ 8 ના 24 ટકા વિદ્યાર્થીઓ ધોરણ 2 સ્તરના પાઠ વાંચી શક્યા ન હતા. રાજ્યમાં 20,109 વિદ્યાર્થીઓના સેમ્પલ સાઈઝમાં ધોરણ 8ના 69.5 ટકા વિદ્યાર્થીઓ બેઝિક સરવાળા-બાદબાકી, ગુણાકાર-ભાગાકાર કરી શકતા નથી. 2018ની સરખામણીએ આ પ્રદર્શન કથળ્યું છે. 2018માં રાજ્યમાં ધો. 8ના 64.4 ટકા વિદ્યાર્થીઓ રાજ્યમાં સાદા સરવાળા-બાદબાકી, ગુણાકાર-ભાગાકાર કરી શક્યા ન હતા.
ધોરણ 5 માં, ફક્ત 46.3 ટકા વિદ્યાર્થીઓ 2024 માં ધોરણ 2ના પાઠ વાંચી શક્યા હતા, જે 2022 ના અહેવાલમાં 34.2 ટકા હતું., પરંતુ 2018 માં 53.7 ટકા ઘટાડો થયો હતો. આ વર્ષે માત્ર 14.3 ટકા વિદ્યાર્થીઓ જ સરવાળા-બાદબાકી, ગુણાકાર-ભાગાકાર કરી શક્યા હતા, જે દર્શાવે છે કે 85.7 ટકા વિદ્યાર્થીઓ ઉચ્ચ પ્રાથમિકમાં મૂળભૂત ગણિતમાં નિષ્ફળ રહ્યા હતા. એએસઈઆરના રિપોર્ટ અનુસાર આ વર્ષે ધોરણ 5માં 14.7 ટકા અને 2018માં 20.1 ટકા વિદ્યાર્થીઓએ યોગ્ય રીતે સરવાળા-બાદબાકી કર્યા હતા. આ ઉપરાંત વિદ્યાર્થીઓની શીખવાની ક્ષમતામાં પણ ઘટાડો જોવા મળ્યો છે, 2024 માં માત્ર 25.8ટકા વિદ્યાર્થીઓ ધોરણ 2નું લખાણ વાંચી શકે છે, જે 2022 માં 23.9ટકા થી વધ્યું છે, પરંતુ 2018 કરતાં 33.1 ટકાનો તીવ્ર ઘટાડો થયો છે. તેવી જ રીતે, 2024 માં ધોરણ 3 માં 81 ટકા વિદ્યાર્થીઓ બાદબાકી કરવામાં નિષ્ફળ ગયા, એટલે કે ફક્ત 19.1 ટકા વિદ્યાર્થીઓ જ તે બરાબર કરી શક્યા હતા.
એએસઈઆર-2024 ના અહેવાલ અનુસાર, ગુજરાતમાં સરકારી શાળામાં 86.5 ટકા વિદ્યાર્થીઓએ પ્રવેશ મેળવ્યો છે, એએસઈઆર-2022 માં સરકારી શાળામાં 90.9 ટકા કરતા લગભગ 4 ટકા ઓછા વિદ્યાર્થીઓએ પ્રવેશ મેળવ્યો હતો. કોવિડ પછીનો પ્રથમ અહેવાલ છે.