Many central banks are striving to issue digital currencies.

Many central banks are racing to create digital currencies, which could provide substantial Over the last decade, thousands of digital currencies have come into existence. While this rapid proliferation has helped illustrate the enthusiasm and innovative nature of cryptocurrency advocates, one can’t help but wonder how many of these projects will survive in the long-term.

Earlier this month, Ripple CEO Brad Garlinghouse told Bloomberg that 99% of all digital assets will “probably” go “to zero.” He is not alone, as Jake Yocom-Piatt, project lead for Decred, has predicted that “many cryptocurrencies will perish.”

[Ed note: Investing in cryptocoins or tokens is highly speculative and the market is largely unregulated. Anyone considering it should be prepared to lose their entire investment.]

This struggle for survival has grown even more intense, as many central banks have jumped into the fold, moving to create their own digital currencies.

Central Bank Race

“At the moment the three biggest currencies in the world are racing to make their fiat digital,” noted Mati Greenspan, senior analyst for eToro.

 “So far, China is winning and set to announce the PBOC blockchain and digital Yuan early next year,” he emphasized.

The central banks behind the other two largest currencies, the Federal Reserve and European Central Bank, have failed to generate as much progress, noted Greenspan.

Libra

Another player in the game is libra, a digital currency proposed by The Libra Association. So far, the association, which aims to create a global digital currency and offer financial services to billions who are unbanked, has encountered significant challenges. Several would-be members of The Libra Association cut ties with the project, and regulators have responded with significant skepticism.

The Outcome

As for how this struggle for dominance will pan out, analysts offered varying points of view.While the vast majority of digital currency projects might fail, market observers provided a consensus that this won’t produce a winner-take-all scenario. “Between cryptocoins, corporate coins & state coins, we’re probably not going to end up with 100+ widely used digital currencies,” said Jacob Eliosoff, a cryptocurrency fund manager.

“Network effects will matter & there will probably be only a few winners,” he emphasized.

Marouane Garcon, managing director of crypto-to-crypto derivatives platform Amulet, offered a similar point of view. “There won’t be a single currency because of too many political differences in the world, but just like fiat currencies some will be stronger in value than others.”

Yocom-Piatt predicted that many digital currencies people think of as being a store of value (SOV), for example bitcoin and decred, will survive.

Benefits Of Competition

At the same time, while many cryptocurrencies may die out, this outcome will certainly have its benefits, he claimed. “Instead of a large amount of capital and attention spread across many currencies, we will increasingly see that same capital and attention spread across a smaller number of SOVs, leading to a corresponding increase in their value.” Further, Yocom-Piatt noted that more traditional cryptocurrencies like bitcoin have characteristics that may help them come out on top.

Many prefer cryptocurrencies due to their ability to provide their users with privacy.

Monero and Zcash, for example, have made substantial progress on this front.

Central bank digital currencies, however, “are simply not incentivized to deliver substantive privacy,” noted Yocom-Piatt.

Eliosoff also spoke to this, emphasizing that China is working on a digital currency that will enable “monitoring & state control.”

Obviously enough, privacy is only one of the benefits provided by digital currencies, as these innovative creations offer many others.

While some digital assets “value privacy,” others emphasize transparency, Greenspan emphasized.

“Some are built to scale and some are built for security,” he added.

“Each has it’s pros and cons according to the needs and values of the developers.”

If the vast majority of cryptocurrency projects die out, it could help provide some clarity, by showing which benefits are of greatest value to the market.

CBDC Benefits

While CBDCs may not be as popular as their more traditional counterparts within the crypto community, these government-issued digital assets certainly have potential.

By issuing digital assets that are cryptographically secured, governments might be able to completely eliminate counterfeiting.

Further, by issuing a CBDC, a government could potentially trace every single transaction made using the digital asset.

Between these two benefits, digital currencies issued by central banks could eliminate a great deal “of illegal activity,” noted Garcon.

Past that, CBDCs could potentially assist governments with both “Tax Collection and Money Laundering prevention,” noted Garlam Won, head of marketing for blockchain startup Harmony.

By harnessing CBDCs, governments could “accurately assess the health of the economy and [obtain a] detailed view into which sectors might require more funding and support.”

Armed with this information, governments might use tax dollars more efficiently, he noted.

Self-made billionaire Bill Gates consumes about 50 books a year. Every December, of those 50 or so books, he chooses his top five.

“My list is pretty eclectic this year,” the Microsoft co-founder writes on his blog, Gates Notes. “From a how-to guide about meditation to a deep dive on autonomous weapons to a thriller about the fall of a once-promising company, there’s something for everyone.”

For a productive start to 2019, crack open one of Gates’s favorites this holiday season.

“Educated” by Tara Westover

In this bestselling memoir, Tara Westover reflects on her childhood as the youngest of seven children raised in a fundamentalist Mormon home in rural Idaho. Her dad believed in isolating the family from mainstream society, including the health and education systems, so she didn’t set foot in a classroom until age 17.

“Tara’s process of self-discovery is beautifully captured in ‘Educated,’” says Gates. “It’s the kind of book that I think everyone will enjoy, no matter what genre you usually pick up.”LIVE, NEWS-MAKING DISCUSSIONS
UNIQUE, IN-PERSON EXPERIENCES

“Army of None” by Paul Scharre

This is a “thought-provoking look at A.I. in warfare,” writes Gates.

“It’s an immensely complicated topic,” he says, but Scharre, a Pentagon defense expert and former U.S. Army Ranger, “offers clear explanations and presents both the pros and cons of machine-driven warfare.”

“Bad Blood” by John Carreyrou

John Carreyrou is the reporter who, in 2015, started exposing the scandal that eventually brought down the multibillion-dollar biotech start-upTheranos. In “Bad Blood,” he details the rise and fall of the company and its founder Elizabeth Holmes.

“The story is even crazier than I expected, and I found myself unable to put it down once I started,” says Gates. “This book has everything: elaborate scams, corporate intrigue, magazine cover stories, ruined family relationships, and the demise of a company once valued at nearly $10 billion.”

“21 Lessons for the 21st Century” by Yuval Noah Harari

Gates is a big fan of historian and author Noah Harari, who also wrote “Sapiens” and “Homo Deus,” and Harari’s latest book is a new favorite.

“While ‘Sapiens’ and ’Homo Deus’ covered the past and future respectively, this one is all about the present,” writes Gates. “If 2018 has left you overwhelmed by the state of the world, ’21 Lessons’ offers a helpful framework for processing the news and thinking about the challenges we face.”

“The Headspace Guide to Meditation and Mindfulness” by Andy Puddicombe

“I’m sure 25-year-old me would scoff at this one, but Melinda and I have gotten really into meditation lately,” says Gates, who now meditates two or three times a week.

“I now see that meditation is simply exercise for the mind, similar to the way we exercise our muscles when we play sports,” he adds. If you’re interested in trying mindfulness, this book by former Buddhist monk and founder of the Headspace app Andy Puddicombe offers an excellent introduction.

After years of not buying into meditation, Puddicombe was “the person who turned me from skeptic to believer,” says Gates.

The International English Language Testing System (IELTS) is the test which is taken by the candidates who wish to study or work in the English speaking countries. The IELTS is the world’s most popular high-stakes English language proficiency test, in which around 3 million candidates appear every year.

The IELTS scores are admissible in over 140 countries and more than 10,000 institutes recognise IELTS scores for granting admissions. Also IELTS scores are recognised by many employers, professional associations and government organisations around the world.

Why should you appear for IELTS?

Because of its world wide acceptance, the IELTS is the most preferred English language test among others.

IELTS for Study: World’s top Universities and Colleges accept the IELTS scores for checking candidates’ English language proficiency. There is hardly any organistation which does not recognise IELTS scores, therefore clearing the IELTS with good scores will help you in taking admission in a desired college/university.

IELTS for Professionals: Maximum organisations working in the filed of medicines, engineering, accounting, teaching, pharmacy, nursing etc accept IELTS score for English as an international language. Therefor, after completing your degree, you need to clear this examination in order to work as a professional in a foreign nation.

IELTS for migration: Even if you wish to a business or work in a English speaking country you should be well-versed with the English language. Your IELTS score helps in securing permanent residency. IELTS General Training Test is the only non-academic test available for migration to the USA, Canda, United Kingdom, New Zealand and Australia.

IELTS test format

Test Name	Test Duration
IELTS Listening test	30 minutes
IELTS Reading test	60 minutes
IELTS Writing test	60 minutes
IELTS Speaking Test	11-14 minutes

A unique emissions trading system being piloted in Surat, Gujarat, has achieved a 29% drop in deadly particulate pollution generated by industrial plants while cutting costs, the first evaluation of the scheme has found.

The Emissions Trading System (ETS) launched in July 2019 by the Gujarat Pollution Control Board (GPCB) is billed as the first such scheme, not just in India but the world, for particulate pollution. 

One hundred and fifty-eight plants in the industrial hub have signed up for this “cap and trade” scheme. Industrial clusters are set a limit on how much particulate pollution they can collectively emit; they can then either install equipment to cut their emissions, or purchase credits from those that do, to keep their collective emissions down. It began live trading on September 15, 2019, after two months of trials.

An evaluation of the scheme, released on October 18, 2019, suggested that the flexible character of the market-based scheme allows the participating plants to save a large part of what they spend on complying with relatively rigid government regulations, without compromising on environmental standards. For example, it said they could potentially save more than a third of the annual cost of installing pollution control equipment and thereby boost their profits.

This cost-benefit analysis, based on survey reports from each of the 158 units, mostly textile and dye mills, was done by researchers from the Energy Policy Institute of the University of Chicago (EPIC-India) and the Economic Growth Center at Yale University (EGC-Yale), USA, two of several institutions involved in shaping the scheme.

“This first look at the programme finds that [it] is projected to both foster economic growth by reducing industries’ compliance costs and improve people’s health by reducing particulate air pollution,” Michael Greenstone, director of EPIC and co-author of the report, said in a statement. “It is bringing Indian environmental policy to the global frontier.”

The ETS allows plants that are able to reduce their pollution cheaply to sell their permits–certificates issued to them in proportion to their pollution load–to others that find it more expensive to comply because of the nature of their production process. In an interview to IndiaSpend in June 2019, Greenstone had stressed the scheme’s potential for being replicated in other parts of the country after proving its efficacy in Surat.

Air pollution caused one in eight deaths and took 1.24 million lives in India in 2017, IndiaSpend reported in December 2018. The country struggles in particular with fine inhalable particles known as PM 2.5 that are especially dangerous to human health. India’s PM 2.5 levels are the fourth highest in the world and nine times the World Health Organization’s prescribed limit. Industries and power plants together contribute about one-fifth of the country’s PM 2.5 pollution.

Explaining the 29% figure

Before the ETS came into effect, several of the 158 Surat plants were violating pollution regulations, and were collectively emitting 362 tonnes of particulate pollution every month.

After its launch, the ETS set a cap of 280 tons per month on the particulate emissions from these plants. This cap, equivalent to the amount of pollution the plants would have collectively emitted in a month had they complied with the GPCB’s regulations, represents a 29% reduction in their emissions. 

The report emphasised that the cap, being based on the total amount of pollution released into the atmosphere, was an improvement on the current regulatory approach, which is “based on how dirty a factory’s emissions are regardless of how many hours a factory operates”.  (Under the regulations, the government could, for example, end up levying higher fines on Unit A classified as high-polluting than Unit B classified as low-polluting even if Unit A emitted less overall pollution because it operated for fewer hours.)

How ETS reduces the cost of compliance

The GPCB’s regulations require polluting industries to install expensive equipment–such as bag filters, cyclone filters and electrostatic precipitators–to meet the government’s particulate pollution standards and obtain environmental clearance.

The report estimated the average cost for the Surat plants of installing such equipment to curb pollution–referred to as abatement cost–at around Rs 6.5 per kg of pollution load. 

However, under ETS, where installation of equipment is not mandatory, the report estimated that these plants would be able to reduce their pollution to the capped level with an abatement cost close to Rs 2.5 per kg of pollution load–or about 60% less.

The report also pointed out that the abatement costs under ETS would rise slowly, and not be overly burdensome, even when the regulator decided to tighten standards and lower the emissions cap. “Because of the ability to buy and sell permits, the cost to plants is gradual,” it said.The ETS Is Projected To Lower The Costs Of Reducing Particulate Emissions

Source: Surat Emission Trading Scheme: Evaluation Report, October 2019

Boosting profits, meeting targets

Under the ETS, plants with low abatement costs can make larger reductions in emissions than they need to and profit by selling the excess. Industries with high abatement costs can save money by buying permits instead of installing expensive equipment.

If a plant were to install instruments such as cyclone and bag filters to abate pollution, the estimated annual cost would be slightly higher than Rs 15 lakh, according to the report. By comparison, under ETS, it estimates a plant would spend about Rs 10 lakh annually to trade pollution permits, or 36% less.

Furthermore, about 80% of permits provided under the cap are given away free to industries at the start of the market, in proportion to their pollution load. Since permits have monetary value, this makes the scheme even more profitable for industries, said the report.

This model can provide significant revenue to factories that have low pollution today, since they are likely to have permits available to sell to other market participants, it said.

When comparing the costs of purchasing and operating pollution abatement instruments to the costs under the ETS, the report found that every industry in Surat would be potentially better off.

For more than 75% of the 158 plants, profits are projected to increase by more than Rs 5.5 lakh per year with the average increase in profits being Rs 8.6 lakh per year. “The industries that benefit the most are those that have expensive operating equipment… or those that are able to sell permits,” the report said.

“Importantly, none of these benefits come at the expense of the environmental integrity of the scheme,” it said.

The researchers from Yale University and the University of Chicago, along with others from The Abdul Latif Jameel Poverty Action Lab (recently in the news for the awarding of the Nobel Prize to its founders) will update their analysis from time to time, and will carry out a full evaluation when the pilot ends, in coordination with GPCB.

DUBAI: The UAE has set up an artificial intelligence university, claimed to be the first in the world, in Abu Dhabi.

The Mohamed bin Zayed University of Artificial Intelligence (MBZUAI) was inaugurated on Thursday and it offers courses for undergraduate students.

It is also accepting applications for its first masters and PhD programmes this month, with classes scheduled to begin on September 20 next year. All admitted students will be given full scholarship plus benefits such as a monthly allowance, health insurance and accommodation.

“AI is already changing the world, but we can achieve so much more if we allow the limitless imagination of the human mind to fully explore it. The university will bring the discipline of AI into the forefront, molding and empowering creative pioneers who can lead us to a new AI empowered era,” said Sultan Ahmed Al Jaber, UAE Minister of State, who has been appointed chair of the MBZUAI Board of Trustees and is spearheading the university’s establishment.

The university has been set up with an aim of introducing a new model of academia and research to the field of artificial intelligence, providing students and faculty access to some of the world’s most advanced systems to unleash its potential for economic and societal development, he said.

The varsity’s board of trustees is a global pool of experts including Michael Brady, professor of oncological imaging at the University of Oxford; Anil K Jain, distinguished professor at Michigan State University; Andrew Chi-Chih Yao, dean of the Institute for Interdisciplinary Information Sciences at Tsinghua University, Beijing; Daniela Rus, director of Massachusetts Institute of Technology (MIT) Computer Science and Artificial Intelligence Laboratory (CSAIL).

“The invention of electricity, the railroad, smartphones all transformed the world as we knew it. AI can lead to an ever greater societal and economic transformation, but first we must ensure we have the right infrastructure, talents and academic institutions,” Jaber said.

The university will offer Master of Science (MSc) and PhD level programs in key areas of artificial intelligence – machine learning, computer vision and natural language processing – while also engaging policymakers and businesses around the world so that AI is harnessed responsibly as a force for positive transformation.

MBZUAI has partnered with the Abu Dhabi-based Inception Institute of Artificial Intelligence (IIAI), for the supervision of PhD students and curriculum development.

તાજેતરમાં સ્ટેટ બૅંક ઓફ ઇન્ડિયા સહિત કેટલીક બૅંકોએ પોતાની ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ પરના વ્યાજદર ઘટાડ્યા હતા. જેમ જેમ ઇન્ફ્લેશન ઘટતું જશે તેમ તેમ વ્યાજદર ઘટવા તરફી દિશા પકડશે. આમ વિશ્ર્વના મોટાભાગના દેશો નીચા વ્યાજદરના સમયમાં પ્રવેશી રહ્યા હોવાનું ચિત્ર ઊભરી રહ્યું છે. અમુક દેશોમાં તો આ શરૂઆત થઇ ચૂકી છે આનો સીધો અર્થ એ થાય કે લાંબે ગાળે બૅંકોમાં નાણાં મુકવાનો કોઇ લાભ રહેશે નહીં, સેવિંગ એકાઉન્ટ તો ઠીક, બૅંક ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટમાં પણ વ્યાજદર નીચા થતા જાય તો નવાઇ નહીં. આખરે જગતના નાના-મોટા ઇન્વેસ્ટરોએ મહદ્અંશે ઇક્વિટી શેર સહિતના અન્ય રોકાણ સાધનો તરફ વળવાની નોબત આવશે.

આ બધું રાતોરાત કે બે-ચાર વરસમાં નહીં થાય, કિંતુ આ દિશામાં અર્થતંત્રની યાત્રા શરૂ થઇ હોવાના સંકેત સતત મળી રહ્યા છે. આપણા દેશમાં તો હજી પણ વિકસિત દેશોની તુલનાએ ઊંચું વ્યાજદર મળે છે. બાકી અમુક દેશોમાં તો નેગેટિવ ઇન્ટરેસ્ટ રેટ અથવા ઝીરો ઇન્ટરેસ્ટ ચાલે છે. વિવિધ દેશોની સેન્ટ્રલ બૅંકો પોતાની બૅંકોને ઝીરો વ્યાજે નાણાં આપતી હોય તો આ બૅંકો શા માટે જાહેર જનતા પાસેથી નાણાં લેવા ઊભી રહે? શા માટે જનતાને તેમના નાણાં પર વ્યાજ આપવાનો ખર્ચ કરે યા બોજ ઉપાડે? જર્મનીમાં વર્તમાન સમયમાં દસ વરસના બોન્ડસ પર માઇનસ ઇન્ટરેસ્ટ છે, જેથી દસ વરસની મુદ્ત પુરી થાય ત્યારે જર્મનીની બૅંક એ બોન્ડના નાણાં પરત કરતી વખતે ૧૦૦ રૂપિયા સામે ૯૪ રૂપિયા આપશે. ફ્રાન્સમાં પણ સ્થિતિ લગભગ એવી જ છે, ત્યાં પણ નેગેટિવ ઇન્ટરેસ્ટ રેટને લીધે ૧૦૦ સામે ૯૭ મળે છે. જપાનમાં ૧૦૦ સામે ૯૮ મળે છે, જેની જે કરન્સી. ઇન શોર્ટ, બૅંકો તમારા નાણાં સાચવવા માટે પોતે વ્યાજ લશે યા ફી લેશે એવું કહી શકાય.

અલબત્ત, યુએસમાં હજી પોઝિટિવ વ્યાજદર છે. જેમાં હાલમાં જ ઘટાડાનો દોર ચાલુ થયો છે, વધુ ઘટાડો ભવિષ્યમાં આવવાની શક્યતા ઊભી છે. આપણે આપણા દેશની સ્થિતિ પણ જોઇએ તો રિઝર્વ બૅંક તેના પોલસી રેટ ઘટાડી રહી છે. જેને પગલે ભારતીય બૅંકો એફડી પરના વ્યાજદર ઘટાડી રહી છે, જેમ જેમ ફુગાવો ઘટે છે તેમ વ્યાજદર ઘટશે. એ ખરું કે આ સાથે ધિરાણ પરના દર પણ ઘટશે, પરંતુ એકાદ દાયકામાં એક જબરજસ્ત પરિવર્તન બૅંકોમાં જોવા મળશે.

લોકો આવા સમયમાં ઇક્વિટી, ગોલ્ડ, પ્રોપર્ટીઝ કે અન્ય સાધનો રોકાણ માટે પસંદ કરશે, જેમાંથી મહત્તમ પ્રવાહ ઇક્વિટી તરફ જાય એવી સંભાવના વધુ રહેશે. લાંબા ગાળાના રોકાણકારો આ સ્થિતિને સમજશે તો તેમનો ઇક્વિટી પ્રત્યેનો અભિગમ બદલાઇ શકે છે. અલબત્ત, તેમણે ઇક્વિટીની પસંદગી સમજી-વિચારી અને અભ્યાસ કરીને કરવાની રહેશે.

આપણા દેશમાં બૅંકો લાંબા સમયથી એનપીએ (નોન-પર્ફોમિંગ એસેટસ-બેડ લોન્સ)નો સામનો કરી રહી છે, જે પણ હવે કડક નિયમોને લીધે ઘટાડવાની દિશામાં પ્રયાણ કરી રહ્યા છે. ઇન્સોલવન્સી એન્ડ બૅંકરપ્સી કોડ આ દિશામાં અસરકારક ભૂમિકા ભજવી રહ્યો છે. જો કે હજુ તેમાં સુધારા થાય અને આ પ્રક્રિયા વધુ ઝડપી બને તો પરિણામ વધુ સારું મળી શકે. આ સાથે એનબીએફસી(નોન-બેન્કીંગ ફાઇનાન્સીયલ સર્વિસ કંપનીઝ) ની પ્રવાહિતાની સમસ્યા પણ ઘટવાની શરૂ થશે. આ બે પરિબળો માર્કેટ અને ઇકોનોમી માટે વિકાસના મહત્ત્વના વાહક બનશે. હા, હજી યુએસ-ચીનના ટ્રેડ વોર (વેપાર યુદ્ધ)ની બાબત ચિંતાજનક ખરી. આ મામલે અનિશ્ર્ચિતતા ચાલી રહી છે.

ભારત સરકાર બજેટમાં જાહેરાત કરી હતી કે વિકાસ માટે નાણાંની જરૂર જણાઇ તો તે વિદેશોમાં ભારતીય સોવરેન બોન્ડ ઇસ્યૂ કરશે. ભારત સરકાર આ બોન્ડ ઇસ્યૂ રૂપિયા સંદર્ભમાં કે ફોરેન કરન્સીમાં પણ કરી શકે છે. જો કે તેને સારો પ્રતિભાવ મળવાની આશા છે, કારણ કે ભારત હાલ તેના પર જે વ્યાજ ઓફર કરશે તે વિદેશી રોકાણકારો માટે આકર્ષક બનશે એવું જણાય છે, કેમ કે અન્ય દેશો કરતા આ વ્યાજદર વધુ જ હશે.

બીજું ભારતની શાખ પણ સુધરી રહી છે. વિકાસ મોરચે ભારતીય ઇકોનોમી ભલે થોડી ધીમી પડી છે, પરંતુ તેને રિકવર થતા સમય નહીં લાગે એવું માની શકાય. સરકાર આ આર્થિક સુધારામાં ઝડપ લાવશે એવી આશા રાખવી અસ્થાને નથી. નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સિતારમણ આ વિષયમાં ગંભીરપણે કાર્યરત હોવાનું કહેવાય છે. નાણાં પ્રધાન હાલમાં વિવિધ ક્ષેત્રના અગ્રણીઓ સાથે બેઠક કરી તેમને સાંભળી રહ્યા છે. તેઓ જે-તે ક્ષેત્રની સમસ્યાના ઉપાય કરશે. ઇન્વેસ્ટરો ભવિષ્યના સંજોગોને ધ્યાનમાં રાખી તેમ જ વ્યાજદરના ભાવિને પણ લક્ષ્યમાં રાખી પોતાનું રોકાણ આયોજન કરે એ સમયની જરૂરિયાત છે તેમ જ તેમાં શાણપણ છે. સટ્ટાથી દૂર રહી સારી ઇક્વિટી પસંદ કરી રોકાણકારો આગળ વધે એમાં તેમનું હિત છે.

વિશાળપાયે વપરાતી ધી ઑક્સફર્ડ હેન્ડબુક ઓફ ક્લિનિકલ મેડિસીનમાં કહ્યું છે કે આપણે બ્લડપ્રેશરનો એકે એવો આંકડો નક્કી ન કરી શકીએ કે જેનાથી વધુ બ્લડપ્રેશર હોય તો તેનો ઉપચાર નક્કી કરવો જોઈએ અને એનાથી ઓછા બ્લડપ્રેશરના આંકડાવાળી વ્યક્તિઓ સલામત છે એમ કહી શકાય. માટે જ આપણે જો આંકડાથી જ નક્કી કરવાનું હોય તો આંકડાને આંકડા તરીકે જ રહેવા દઈએ અને એને ઊંચું, નીચું, બરાબર એવા લેબલ લગાડવાનું બાજુએ રાખીએ, આપણે જો એકવાર રોગીનો છાપો મારી દેશું તો પછી તો એનો ઉપચાર અને આખા જીવનભર તકેદારી, વારંવાર મપાવ્યા કરવાનું વિગેરે તબીબી પ્રક્રિયાની માયાજાળમાં સપડાઈ જઈએ છીએ. આખા જીવનભરના ઉપચાર, તકેદારી અને ફોલોઅપથી શારીરિક, માનસિક અને આર્થિક નુકસાન કદાચ માનેલા ઊંચા બ્લડપ્રેશરના આંકડાથી જ થાય છે.

ડૉક્ટર દર્દીને તપાસીને કહી શકે છે તમારા બ્લડપ્રેશરનો આંકડો અમુક/અમુક છે. તેનો તમને કોઈ ચિહ્નો નથી. તેનાથી તમને કોઈ તકલીફ નથી અને તેને કંઈ જ કરીએ તો અથવા સામાન્ય પરેજી પાળીને આંકડા નીચે લાવી શકાય અથવા દવા આપીને આંકડો ઓછો કરી શકાય. એને વધુ ભારપૂર્વક કહેવાની જરૂર નથી કે ૯૫% લોકોમાં બ્લડપ્રેશરનો આંકડો નોર્મલ વહેંચણીમાં ટપ્પામાં આવી જાય છે. એને બીજી રીતે કહીએ એમ જેમ ચશ્માંના નંબર, ઊંચાઈ કે બુદ્ધિમત્તાનો આંક (ઈંચ) જે આંકડો હોય તે તેમના માટે નોર્મલ કે ઊચિત કહી શકાય. એ બધા સાથે પડતી તકલીફને રોગ ન કહી શકાય.

પિકરિંગ બહુ જ કષ્ટપૂર્વક કહે છે કે બ્લડપ્રેશરના ઊંચા આંકડાને શરીરમાં જોવા મળતા વિવિધ ચિહ્નોનું કારણ માનવું એ ખોટું છે. ભલે આ બહુ પ્રાથમિક શિખામણ છે, પરંતુ દાક્તરી તપાસ અને વિજ્ઞાન વચ્ચે જોડાણ રહ્યું નથી એટલે મારે એ વાક્ય ફરી ફરીને કહેવું પડે છે. પિકરિંગ કહે છે કે વૈજ્ઞાનિકોની એ અણસમજ છે કે શરીરમાં અસરોને કોઈપણ તકલીફ બ્લડપ્રેશર વધી જવાને કારણે છે.

અમે માનીએ છીએ કે સૌના ગળે અમે ઉતારી શક્યા છીએ કે બ્લડપ્રેશરનો ઊંચો આંકડો માની લીધેલા ધોરણને કારણે, રોગ બની જતો નથી. નીચેના મુદ્દાઓ બ્લડપ્રેશર શું, શા માટે, કોને, કેટલું, ક્યારે વગેરેની સમજ આપે છે.

સરવૈયું

૧. આજ સુધી દાક્તરી વિજ્ઞાનમાં કયા આંકડાને બરાબર/નોર્મલ તરીકે લેવું અને કયા આંકડા પર એને વધુ અને કયા આંકડા પર એને ઓછું લેવું એ ખબર નથી. અત્યાર સુધી બ્લડપ્રેશર માપવા માટે યોગ્ય સાધન શોધાયું નથી.

૨. ઉચિત મનાતો બ્લડપ્રેશરનો ૧૨૦/૮૦નો આંકડો કોઈ સંશોધનને આધારે નથી. આ તો માણસ પર વીમા કંપની દ્વારા લાદી દેવામાં આવેલો આંકડો છે જેને કારણે વીમા કંપની વધુ માણસોને ઊંચા બ્લડપ્રેશર હોવામાં મૂકીને વધુ પ્રીમિયમ લઈ શકે.

૩. ૯૫% લોકોને વધુ બ્લડપ્રેશર એમ છાપો માર્યા પછી એનું કોઈ પણ કારણ ન મળવાથી એને મૂળભૂત કે જરૂરી બ્લડપ્રેશરEssential Hypertention કહેવામાં આવે છે અને આજીવન ચિંતાનો બોજો મન પર લાદી દે છે.

૪. ઊંચાઈ, કોલેસ્ટ્રોલનું પ્રમાણ, ચશ્માંના નંબર, iq વગેરેની જેમ આખા માનવજૂથમાં બ્લડપ્રેશર વહેંચાયેલું રહે છે. જેમ કોઈ ઊંચું હોય તો કોઈ કોઈ નીચું હોય અને મોટા ભાગની ઊંચાઈ સામાન્ય હોય. એજ જીવશાસ્ત્રના નિયમ પ્રમાણે બ્લડપ્રેશરના આંકનું છે. કોઈનું ઊંચું, કોઈનું નીચું અને મોટાભાગના લોકોનું વચ્ચે સરેરાશની આસપાસ રહે છે.

૫. માટે જો તમને શરીરમાં સુખ હોય, કોઈ તકલીફ કે પીડા ન હોય તો માપવા ખાતર બ્લડપ્રેશર મપાવવાની ચેષ્ટા કરવી નહીં. માપવાની ક્રિયાને કારણે જ ઘણીવાર બ્લડપ્રેશરનો આંકડો ઊંચો જોવા મળે છે. આને ડૉક્ટર જનિત કેWhite Coat બ્લડપ્રેશર કહેવામાં આવે છે.

૬. એક સંશોધનના અભ્યાસ પરથી જાણવા મળ્યું છે કે ઘણા ખરા લોકોને જ્યારે કહેવામાં આવે કે તમારું બ્લડપ્રેશર વધી ગયું છે ત્યારથી તેમને એક પછી એક તકલીફ ઊભી થાય છે. આને અંગ્રેજીમાંiatrogenic- તબીબી પ્રક્રિયા – તપાસ, નિદાન, ઉપચાર, દવા વિગેરે વિગેરેને કારણે ઊપજેલી નવી માંદગી કહેવામાં આવે છે.

૭. તબીબી વિજ્ઞાનને કહેવાતા વધુ રક્તદબાણનું કારણ, ક્રમ અને ઉપચારની સમજ નથી. માટે જે કંઈ દવા કરવામાં આવે છે એ અંધારામાં તીર છોડવા સમાન છે. સામાન્ય રીતે સૌપ્રથમ જીવનશૈલી બદલવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. જેમ કે વજન ઓછું કરવાનું, કસરત કરવાની, યોગ અને પ્રાણાયામ કરવાના, મીઠું ઘટાડી નાખવાનું કે ન ખાવું વગેરે સૂચનોની પરેજી પાળવાથી કંઈ નુકસાન થતું નથી. એ તો કોઈ સાજાસમા માણસને પણ એટલું જ મદદરૂપ થઈ શકે, પણ બ્લડપ્રેશર ઘટાડવા જે દવાઓ આપે છે તે બ્લડપ્રેશરનો આંકડો નીચે લાવે છે જેનો સંતોષ ડૉક્ટર અને દર્દીને મળે છે પણ શરીરમાં ઘણી બધી આડઅસર થાય છે.

૮. સાધારણ રીતે માણસોને ખ્યાલ નથી હોતો કે પુરુષ અને સ્ત્રી બંનેના જાતીય અંગોમાં ૧૧૦૦ મીમી સુધી બ્લડપ્રેશરનો આંકડો પહોંચે છે એ એક કુદરતની અનોખી કામગીરી છે જેની સમજ તબીબી વિજ્ઞાનથી પર છે, જ્યારે બ્લડપ્રેશર દવાથી નીચે લાવવામાં આવે છે ત્યારે પુરુષ અને સ્ત્રીનો સંભોગ બંનેથી પૂરેપૂરો માણી શકાતો નથી.

૯. જો માથાનો દુખાવો, બેચેની જેવાં ચિહ્નો ફરી ફરીને વધેલા બ્લડપ્રેશરની સાથે જોવા મળે તો તમારે દવા લેવી અને એનાથી થતી આડઅસર સહન કરવાની તૈયારી રાખવી.

૧૦. એવા કોઈ ખાસ પુરાવા મળ્યા નથી કે જે સાબિત કરે છે કે રક્તદબાણ ઘટાડતા હૃદયરોગને થતો અટકાવી શકાય. જેને તમારા બ્લડપ્રેશરનો આંકડો નીચે કરવો હોય તેઓને હૃદયરોગ અને બ્લડપ્રેશર બંને વચ્ચે સંબંધ દેખાશે. જેમને તમારા શરીરમાં રહેલ ડહાપણ પર વધુ વિશ્ર્વાસ હશે એ આ બંનેને જોડતી કડી જોઈ શકશે નહીં અને તમારા બ્લડપ્રેશરના આંકને નીચો કરવા દવા આપવાનું ઉચિત સમજશે નહીં.

યુટ્યુબ શરૂ થયું એના શરૂઆતના મહિનામાં એક લોન્લીગર્લ નામની ચેનલ ઉપર એક છોકરી તેના મા-બાપથી છુપાઈને વિડિયો મૂકતી. તણાવભરી સ્થિતિમાં એ છોકરી સખત સ્ટ્રેસ નીચે પસાર થઇ રહી હોય એવું લાગે. એ છોકરી એવું કહેતી કે એ દુનિયાથી અને જિંદગીથી કંટાળી ગઈ છે. છેલ્લા વિડિયોમાં એણે એવું કહેલું કે એ તેનું ઘર છોડીને દૂર ક્યાંક ચાલી જાય છે. દર અઠવાડિયે તેનો વિડિયો આવતો અને પછી તેનો વિડિયો આવ્યો જ નહિ. એ સમયે યુટ્યુબને ગ્લોબલ ઓળખાણ મળી ન હતી પણ યુટ્યુબ વાપરનારાઓની સંખ્યા અમેરિકામાં લાખોમાં થઇ ગઈ હતી. શું એ છોકરીએ આપઘાત કરી લીધો હતો- એવો સવાલ બધાના મનમાં થયો. એફબીઆઈના એક પોલીસ ઓફિસરને પણ લોન્લીગર્લમાં દિલચસ્પી વધી અને તેણે એ છોકરીની શોધખોળ આદરી. શું એ છોકરી ખરેખર ડિપ્રેશનનો શિકાર હતી અને અવિચારી પગલું ભરી લીધું હતું? 

ઘણી મહેનતના અંતે એ છોકરી મળી તો ખબર પડી કે એ આખો સ્ક્રીપ્ટેડ શો હતો. તે આઈડિયા એક ડિરેક્ટરનો હતો અને તે છોકરી એ મુજબ એક્ટિંગ કરતી હતી. બધાએ તે ઘટનાક્રમ સાચો માની લીધો અને એ છોકરીની ચિંતામાં ગરકાવ થઇ ગયા. હવે પોલીસ મૂંઝવણમાં આવી કારણ કે કાયદાની કોઈ કલમ એ લોકો ઉપર લગાડી શકાય એમ ન હતી. યુટ્યુબના સ્થાપકોને આનંદમિશ્રિત ચિંતા થઇ. આનંદ એ વાતનો કે તે છોકરી અને એના કેસને લીધે યુટ્યુબ ન્યૂઝમીડિયામાં આવવા માંડ્યું હતું. ઇન્ટરનેટના શોખીનો હવે ફક્ત યુટ્યુબના વિડિયો જોવા માટે ઇન્ટરનેટ ચાલુ કરતા હોય એવો સમય શરૂ થઇ ગયો હતો. વધુમાં યુટ્યુબના કોન્ટેન્ટને કોઈ આટલી ગંભીરતાથી લે એ પણ તેના માલિકો માટે સારા સમાચાર હતા. પરંતુ ચિંતા એ વાતની થઇ કે પેલી છોકરીએ તો નાનો કહી શકાય એવો પ્રેન્ક કર્યો. તેના ઉપરથી સમજાઈ જાય કે આ માધ્યમનો ગેરઉપયોગ મોટા પ્રમાણમાં થઇ શકે. એ સમયે યુટ્યુબ ઉપર હજુ સુધી હિંસક વિડિયો આવ્યા ન હતા. આતંકવાદીઓ પણ યુટ્યુબના પ્લેટફોર્મને વાપરી શકે એવો અંદાજ એ સમયે કદાચ યુટ્યુબની મેનેજમેન્ટ ટીમને પણ નહિ હોય. 

યુટ્યુબમાં પછી સ્ટીવન અને ફ્રીત્ઝના કોક-મેન્ટોઝ વિડિયોએ કમાલ કરી. કોકાકોલાની હરોળબંધ બોટલોમાં મેન્ટોઝ નાખીએ એટલે ફુવારો થાય. આવા વિડિયો ખૂબ જોવાયા. તેને કારણે કોકાકોલા સોફ્ટડ્રિંક અને મેન્ટોઝનું વેચાણ વધી ગયું. યુટ્યુબ હવે ધીમે ધીમે બીજા ક્ષેત્રોની માર્કેટને અસર કરવા લાગ્યું હતું. આ તો હજુ શરૂઆત હતી. યુટ્યુબ માર્કેટ જ નહિ જમાનો બદલી કાઢવાનું હતું. મ્યુઝિક વર્લ્ડના સમીકરણો યુટ્યુબને કારણે બદલ્યા. સંગીત કઈ રીતે પીરસવું એ ભૂમિકામાં યુટ્યુબ મેદાનમાં ઊતર્યું. એક નાનકડા છોકરાને ઇન્ટરનેશનલ સ્ટાર બનાવ્યો અને ઈતિહાસ રચાઈ ગયો. કઈ રીતે? 

યુટ્યુબ ઉપર એક તેર વર્ષના કેનેડિયન છોકરાએ તેનો વિડિયો મૂક્યો હતો જેમાં તે ગીત ગાઈ રહ્યો હતો. ટેલેન્ટ મેનેજર સ્કૂટર બ્રાઉને તેનો વિડિયો જોયો અને તેનામાં રહેલી ટેલેન્ટને પારખી. તેનો વિડિયો વધુ ચાહકો સુધી પહોંચી શકે એવી વ્યવસ્થા કરી. જસ્ટીન બીબરનો સંપર્ક કર્યો. તેને અમેરિકા બોલાવ્યો. ૨૦૦૮ માં એક મ્યુઝિક કંપની સાથે જસ્ટીન બીબરની ડીલ ફાઈનલ કરાવી. તેનું પહેલું આલ્બમ બહાર પડ્યું. 

આજ સુધી અમેરિકન મ્યુઝિકના ઈતિહાસમાં એક પણ કલાકારના સાત ગીતો એકસાથે બીલબોર્ડ હોટ હન્ડ્રેડમાં સ્થાન પામ્યા ન હતા. આ ઈતિહાસ જસ્ટીન બીબરે રચીને બતાવ્યો. તેના ગીત ‘બેબી’એ તો ઇન્ટરનેશનલ પ્રસિદ્ધિ હાંસિલ કરી. યુટ્યુબે એક મેગાસ્ટારને જન્મ આપ્યો. જે આજની તારીખે પણ રેકોર્ડ બનાવવાની બાબતમાં અજેય છે. યુટ્યુબમાં હવે ટ્રેન્ડ શરૂ થઇ ગયા હતા. કોકાકોલા અને મેન્ટોઝના કે જસ્ટીન બીબરના ગીતો ગાતા હોય એવા અનેક વિડિયો અપલોડ થવા મંડ્યા હતા. સાથે સાથે પર્સનલ લાઈફના, સીસીટીવી કેમેરાના ફૂટેજ પણ અપલોડ થતા હતા. જસ્ટીન બીબરને પણ કોમ્પ્લેક્ષ થઇ જાય એવો વિસ્ફોટ બાકી હતો જે ટૂંક સમયમાં યુટ્યુબમાં ફાટવાનો હતો. 

એનું નામ પાર્ક-જે સેંગ. સાઉથ કોરીયાનો લોકલ ગાયક. પ્રોફેશનલી તે ‘પીએસવાય’ના નામે ઓળખાતો હતો. તેના વિડિયો યુટ્યુબની એક વ્યક્તિના ધ્યાનમાં આવ્યા. તેણે પીએસવાયને યુટ્યુબની ઓફિસમાં બોલાવ્યો અને તેના નવા ગીતના વિડિયોને હીટ કરવા માટે ડીલ કરી. પીએસવાયનું ગંગનમ સ્ટાઈલ ગીત બહુ મહેનત પછી બન્યું હતું. તેનું લાક્ષણિક ડાન્સ સ્ટેપ પણ વિચિત્ર અને રમૂજી હતું. યુટ્યુબે કેમે કરીને તે વિડિયોને ઉપર લાવવાની કોશિશ કરી. ૨૦૧૨નો એ સમયગાળો હતો. યુટ્યુબ સેંકડો દેશોમાં વપરાતી સાઈટ હતી. અચાનક પીએસવાયના ગીત ગંગનમ સ્ટાઈલના વિડિયોએ રોકેટ સ્પીડ પકડી. યુટ્યુબે વિડિયોના વ્યુઝ કાઉન્ટ કરવા માટે જે કાઉન્ટર મૂક્યું હોય તે ક્રેશ થઇ ગયું, કારણ કે તેઓએ વિચાર્યું જ ન હતું કે કોઈ એક વિડિયોના વ્યુઝ એક અબજ કરતા પણ વધુ થઇ શકે. તે લોકોએ વ્યુઝ કાઉન્ટર રીસેટ કરવું પડ્યું. પીએસવાયને યુએનના મહામંત્રીથી લઇને બિયોન્સ, જસ્ટીન બીબર, લેડી ગાગા જેવા વર્લ્ડ રીનોન પરફોર્મર સાથે પરફોર્મ કરવાનો મોકો મળ્યો. એક અજાણ્યો સાઉથ કોરિયન કલાકાર ગ્લોબલ સેન્સેશન બની ગયો. એ ખુદ અત્યારે કહે છે કે મારે ગંગનમ સ્ટાઈલવાળો ઈતિહાસ રીપિટ કરવો હોય તો થઇ શકે ખરો? કદાચ પચાસ વર્ષ લાગે. 

યુટ્યુબ ઉપર તો દુનિયા આખીમાંથી આક્રમણ થયું. બધી ટીવી-ચેનલો યુટ્યુબમાં પોતાની ચેનલો ખોલવા લાગી. બધા રાજકારણીઓ યુટ્યુબ ઉપર આવી ગયા. એજ્યુકેશનના અનેક વિડિયો યુટ્યુબ ઉપર અપલોડ થવા લાગ્યા. છતાં પણ આજ સુધી યુટ્યુબમાં સૌથી વધુ સર્ચ થયેલો કોઈ વિષય હોય તો તે છે- હાઉ ટુ કિસ! સેક્સથી લઇને આતંકવાદ સુધીના વિષયોના વિડિયોનો યુટ્યુબ ઉપર રાફડો ફાટ્યો. શોર્ટફિલ્મની દુનિયામાં નવું પ્રાણતત્ત્વ ઉમેરાયું. ફિલ્મ બનાવવા માટેની મોનોપોલી તૂટવા લાગી. જેને પણ ફિલ્મ બનાવવી હોય એ બનાવીને યુટ્યુબ ઉપર મૂકી શકે. લોકોને ગમે તો તે ફિલ્મમેકરનું નામ આપોઆપ પ્રચલિત થાય. કોઈ ફેક્ટરીમાં સ્પેસશટલના સ્પેરપાર્ટ્સનું મેન્યુફેકચરિંગ બતાવતા વિડિયોથી લઈને તરબૂચના વેલામાં નાખવામાં આવતા ખાતર સુધીના વિડિયો યુટ્યુબ ઉપર મળવા લાગ્યા. યુટ્યુબર નામનું એક નવું પ્રોફેશન આવ્યું. અમુક હજાર સબસ્ક્રાઈબર્સથી ચેનલને વધુ ઉપભોક્તાઓ મળે તો યુટ્યુબ પોતાનો સ્ટુડિયો તેને વિનામૂલ્યે ઓફર કરવા લાગ્યું. ખૂબ પોપ્યુલર યુટ્યુબરને મહિને હજારો રૂપિયા મળતા થયા. લોકો યુટ્યુબમાંથી પોતાની કરીઅર બનાવવા લાગ્યા. 

યુટ્યુબ ઉપર બિલાડીના બધા વિડિયોઝના ટોટલ વ્યુઝ અબજોમાં છે. ‘ગ્રમ્પી કેટ’ તો મોટા મોટા સ્ટારને કોમ્પ્લેક્ષ આપે એટલી મોટી સેલિબ્રિટી બની ગઈ. બિલાડીઓના વિડિયો યુટ્યુબ ઉપર ખૂબ પોપ્યુલર છે. પ્રાણીઓથી મ્યુઝિક અને માણસોથી ભૂત સુધીના વિડિયો યુટ્યુબ ઉપર મળે. ફિલ્મો તો ખરી જ. યુટ્યુબના બધા જ વિડિયો જોઈ નાખવા હોય તો હજારો વર્ષ જીવવું પડે. યુટ્યુબ પહેલો એવો આઈડિયા જેણે વિશ્ર્વના દરેક નાગરિકને પોતાને અભિવ્યક્ત થવા માટેનું સમાન પ્લેટફોર્મ આપ્યું. યુટ્યુબે દેશની સરકારો પણ ઉથલાવી છે. યુટ્યુબ ફક્ત ડિજિટલ ક્રાંતિ ન હતું. તેણે એકવીસમી સદીને બદલાવી નાખવામાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. યુટ્યુબ વિનાની વર્તમાન દુનિયાની કલ્પના કરવી શક્ય છે?