વન નેશન, વન ઈલેક્શન બંધારણીય સુધારા વિના અશક્ય

એક રાષ્ટ્ર, એક ચૂંટણી વિશે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સર્વપક્ષીય બેઠક બુધવારે બોલાવી હતી તે સમયે કાનૂની પેનલની ભલામણ ઘણું મહત્ત્વ ધરાવે છે. જોકે આ પેનલે ગત વર્ષે ઑગસ્ટમાં ડ્રાફ્ટ ભલામણ તૈયાર કરી હતી.

રિપ્રેઝન્ટેશન ઑફ પીપલ્સ ઍક્ટ અને બંધારણમાં અમુક સુધારા કરવા માટે લૉ પેનલે ભલામણ કરી છે. બીજું લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણી એક સાથે પણ બે તબક્કામાં કરવા ભલામણ કરી છે તે માટે બંધારણની ઓછામાં ઓછી બે જોગવાઈમાં સુધારો કરવાની જરૂર છે. મોટાભાગના રાજ્યોની મંજૂરી પણ અનિવાર્ય છે.

કાનૂની પેનલના અભિપ્રાય – ભલામણ સાથે સહમત થતાં ભૂતપૂર્વ ચીફ ચૂંટણી કમિશનર ટી. એસ. કૃષ્ણમૂર્તિએ કહ્યું હતું કે “એક રાષ્ટ્ર એક ચૂંટણીનો વિચાર આકર્ષક છે, પરંતુ બંધારણીય સુધારા વિના અમલ શક્ય નથી.

તેમણે વધુમાં કહ્યું હતું કે મોટાપાયે વહીવટી વ્યવસ્થા અર્ધસુરક્ષા દળોની વધારે પ્રમાણમાં જરૂરિયાત સહિતના અન્ય પગલાં લેવાની જરૂર પડશે. આ બધું થાય તો એકસાથે ચૂંટણી યોજવી શક્ય છે.

આ વિચાર હકીકત બનશે તો તેના ઘણા લાભ છે. જોકે મોટો પડકાર અમલમાં મૂકવાનો છે. બંધારણમાં સુધારા કઈ રીતે કરી શકાય તે પણ મહત્ત્વનું છે. બધા પક્ષોનો સહકાર કેટલો મળે છે તે પણ જોવું રહ્યું.

બુધવારની બેઠકમાં હાજર રહેવાનું ઘણા પક્ષે ટાળ્યું હતું. ટ્રાન્ઝિશનલ જોગવાઈ પણ કરવી જરૂરી પડશે. કારણ કે ગૃહની મુદત અલગ અલગ હોય છે. બધા રાજ્યની મુદત એકસાથે પૂર્ણ થતી નથી. તે એકરૂપ કરવી પડશે. આમ એકસાથે લોકસભા – વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજવા સામે પડકાર ઘણા છે.